09 Қазан 2019, 17:06
Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша Қазақстан өңірлерінде облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуын жақсартуға, оның ел бөлінісіндегі экономикалық өркендеуіне бағытталған бірқатар мемлекеттік бағдарламалар іске асырылып жатыр. Бұл бағытта Шығыс Қазақстан облысында атқарылып жатқан жұмыстар жайлы PrimeMinister.kz материалында.
2019 жылғы қаңтар-тамыз айларында облыс бойынша өнеркәсіптік өнім өндірісінің көлемі 1353,4 млрд теңгені құрап, өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 10,7%-ға артқан.
Шығыс Қазақстан облысының қуатты минералдық-шикізаттық базасы бар. Мұндағы аса бай кен түзілістерінің құрамында Менделеев кестесіндегі барлық элементтер қамтылған. Басты байлығы – көпкомпонентті полиметалл кендері. Одан басқа, жер қойнауында қалайы, тантал, титан, магний, никель және кобальт кен орындары бар. Облыстағы ірі тау-кен өндірісі кәсіпорындары: «KAZ Minerals Aktogay» ЖШС, «Бақыршық тау-кен өндірісі кәсіпорны» ЖШС, «Шығыстүстімет» ЖШС, «Тасқара» ЖШС, «Сатпаев тау кен байыту кәсіпорны» ЖШС, «Кенші» старательдер артелі» ЖШС.
2019 жылдың 8 айында тау кен өндрісі өнеркәсібіндегі өндіріс көлемі 2018 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 73% өсіммен 309,4 млрд теңгені құрады. Тау кен өндірісі саласы облыстағы өнеркәсіп өндірісінің 23%-ын құрайды. 2019 жылы облыста 29,4 млн тонна мыс кені (республикалық өндіру көлемінен 37%), 3 млн тонна қорғасын-мырыш кені (республикалық өндіру көлемінен 71%), 2,2 млн тонна құрамында алтын бар кен (өткен жылмен салыстырғанда 2,6 есе көп), 1,9 млн тонна мыс-мырыш кені (республикалық өндіру көлемінен 61%) өндірілді.
Өңірдегі өнеркәсіптік өндірістің 70%-дан астамы өңдеу өнеркәсібіне тиесілі. Биыл 8 айда өңдеу өнеркәсібінде өндіріс көлемі өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 6,4%-ға өскен, 974,4 млрд теңге сомасына өнім шығарылды. Өңдеу өнеркәсібі құрылымында 48%-ын металлургия құрайды. Өсу металлургия өнеркәсібінде өндіріс көлемінің құрамында алтын бар концентраттардың 2,7 есе, мыс концентраттардың 5,6%-ға артуымен себептеледі.
Металлургия саласындағы кәсіпорындар: «Қазмырыш» ЖШС, «Өскемен титан-магний комбинаты» АҚ, «Үлбі металлургия зауыты» АҚ экспортқа бағдарланған және бағалы, түсті металдар, сондай-ақ титан, магний, тантал, АЭС үшін отын өндіреді.
Өнеркәсіптегі маңызы жағынан екінші сала — машина жасау саласы. Қазақстандағы бүкіл машинажасау өнімдерінің 20%-ы және автокөлік құралдарының 40%-ы еліміздің шығысында өндіріледі. Машинажасау кешенінде тау-кен шахтасы жабдықтары, кен байыту фабрикалары мен металлургия зауыттарына арналған жабдқытар, мұнайгаз өндіру жабдықтары, өнеркәсіптік конденсаторлар, автотартпақтар, кабель-сым өнімдері және басқа да өнімдер шығарылады. Саладағы жетекші кәсіпорындар: «Азия Авто» АҚ, «СемАз» ЖШС, «Өскемен арматура зауыты» АҚ, «КЭМОНТ» АҚ, «Өскемен конденсатор зауыты» ЖШС және т.б.
8 айдың қорытындысы бойынша машина жасау кәсіпорындары 130,3 млрд теңге сомасына өнім өндірген, өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда өсім 37% құрады. Нақты көлем индексі – 133,5%. Жеңіл автомобильдер өндірісінің 15%-ға өсмуі есебінен машинажасаудағы өндіріс көлемі артты, тракторлар өндірісі 2,1 есеге артты, жүк автомобильдерін шығару 8,9%-ға өсті, Газель маркалы 476 дана және Dong Feng маркалы 128 дана көлік шығарылды.
«Өскемен конденсатор зауыты» ЖШС жаңа 11 өнім түрін игерумен айналысуда. «КазЭлектроМаш» ЖШС тігілген полиэтиленнен жоғары кернеулі кабель өндірісін іске қосу бойынша жобаны іске асыруды аяқтауда. Бұл кабель түрі электрмен жабдықтау саласында инновациялық жоба. Желіні жоспарлы іске қосу және сериялы өндіру 2019 жылға жоспарланған. «Семей инжиниринг» АҚ әскери және азаматтық сипаттағы ауыр техникаға инженерлік-техникалық қызмет көрсету, жөндеу және жаңғырту бойынша орталық құру жобасын іске асыруда.
2019 жылдың қаңтар-тамыз айларында құрылыс материалдарын шығару көлемі 2018 жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 2 млрд теңгеге артып, 36,3 млрд теңгені құрады. Саладағы ірі кәсіпорындар: «Семей цемент зауыты» ЖШС, «Бұқтырма цемент компаниясы» ЖШС, «Қазақцемент» ЖШС, «Силикат» ЖШС, «ЮКО Строй» ЖШС, «Промстрой» ЖШС, «Құрастырмалы темірбетон өндірістік бірлестігі» ЖШС, «ЖБК» ЖШС, «Семей құрылыс материалдары» ЖШС, «ПТК «IZOTERM» ЖШС.
Химия өнеркәсібінде 2019 жылдың 8 айында өндіріс көлемі 19 млрд теңгені құрап, 2018 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 3,6 млрд теңгеге артты. Химия өнеркәсібінің өндірістерін «ӨМЗ» АҚ, «Орика Казахстан» АҚ, ПРК «Азот», «KAZFOAM» ЖШС, «Семей кабель зауыты» ЖШС, «Магелан» ЖШС кәсіпорындары шығарады. 2019 жылғы қаңтар-тамызда ағаш өңдеу өнеркәсібі кәсіпорындары 3,3 млрд теңге сомасына өнім шығарды. Саладағы негізгі кәсіпорындар: «Фаворит» ЖШС (с.Зубовка), «Мелисса» ЖШС (Өскемен қ.), АО «Жаңа Семей Шпал Зауыты» (Семей қ.), «Инвестрой» ЖШС (Риддер қ.), «Кенес и К» ЖШС (Черемшанка а.).
2019 жылдың 8 айының қорытындысы бойынша облыста жеңіл өнеркәсіп өндірісінің көлемі 3 млрд теңгені құрады. Облыста барлығы 85 жеңіл өнеркәсіп кәсіпорны бар, оның ішінде 82-сі шағын кәсіпорын. Тоқыма бұйымдарын шығарумен 23 кәсіпорын айналысады, 52 кәсіпорын киім шығарады, тері бұйымдарын 10 кәсіпорын өндіреді. Облыстағы жеңіл өнеркәсіптің өндірістік қуаттылықтарының негізгі үлесі Семей қаласында шоғырланған (облыстағы жеңіл өнеркәсіп өндірісі көлемінің 62%-ы). Жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарында жаңа өндірістерді енгізу және жаңа өнім түрлерін игеру бойынша жұмыстар жүргізілді. «Семспецснаб» ЖШС жаңа тігін фабрикасын іске қосты, жылдық қуаттылығы 20 мың дана болатын азаматтық сипаттағы жейделер шығару желісі іске қосылды. Киім пішу цехында біртіндеп жаюды қамтамасыз ету үшін «Грация» конструкторлық және технологиялық бағдарламасы орнатылды, трикотаж цехы іске қосылды (трикотаж матадан тігілген бұйымдар). «Роза киіз басу комбинаты» ЖШС ұлтанды қысыммен құю үшін баспақтау формасын сатып алды, 8 аяқ киім моделі мен пима өндірудің жаңа технологиясы игерілді. «УК Юнис» ЖШС жаңа тоқу автоматтарын сатып алды, мектеп және спорт киімдерін шығаруды игерді.
Қазақстандағы ең танымал және табысты кәсіпорындардың бірі — «Daewoo Bus Kazakhstan», ол Daewoo маркасының жолаушылар автобустарын шығарумен айналысады, ол қатты қыста шұғыл-континенталды климатта жұмыс істеуге бейімделген сенімді, жайлы көлік ретінде танылған. Ағымдағы жылы ЖШС өткен жылғы 72-ге қарағанда 8 млрд теңгеге 406 автобус шығарды. 6 есе өсу бар.
Өндірістің серпінді дамуына отандық өндірушілерді мемлекеттік қолдау шаралары ықпал етеді. Кәсіпорын Қазақстанның автобус паркін жаңарту бойынша лизингтік қаржыландыру бағдарламасына қатысады. Бағдарламаның операторы — «БРК-Лизинг» АҚ. Биыл 6,8 млрд теңгеге 353 автобус сатылды.
«СемАЗ» ЖШС — ауыл шаруашылығы және басқа да техника өндірісінің көшбасшысы. Осы жылдың 8 айында тракторлар өндірісі 350 бірлікті құрап, 2,3 есеге артты. Кәсіпорынның өндірістік әлеуеті әр түрлі модификациядағы «Беларус» тракторларымен Қазақстан Республикасының қажеттіліктерін қанағаттандыра алады.
Бүгінгі таңда машина жасаудың осы сегментіндегі перспективалы бағыт — бұл өнім көлемін, ішкі тұтынуды одан әрі арттыруға және импортқа тәуелділікті азайтуға мүмкіндік беретін топырақ өңдеу және астық егетін техниканы өндіру. Өндірістік қуаты заттай мәнінде: «Беларус» тракторы – жылына 3000 дана, Shacman өзі аударғыш машинасы – 500 дана, «Урал» жүк көліктері — жылына 200 дана, әр түрлі модификациялы Foton автокөліктері — жылына 500 дана.
Өнімді негізгі жеткізушілер - Минск трактор зауыты, «Урал автомобиль зауыты» ААҚ (РФ), Shaanxi, Xinjiang Yuanxinyuan Trading және Фотон (ҚХР) зауыттары, «ГАЗ» коммерциялық автомобильдері (РФ), «Автоэкспорт» ЖШҚ (РФ), «Бобруйск трактор детальдары мен агрегаттары зауыты» ААҚ. Бүгінгі таңда «СемАЗ» ЖШС «Минск трактор зауыты» ААҚ лицензиясы бойынша «Беларус» тракторларының 9 моделін, «УРАЛ», «Foton», «SHACMAN» автокөліктерінің барлық модификациясын, Dong Feng автобустары, Газель шығарады.
2019 жылдың қаңтар-тамыз айларында «СемАз» ЖШС қолданыстағы бағамен 10 955 млн теңге сомасына өнеркәсіп өнімін өндірді, бұл 2018 жылғы деңгейден 2,6 есе жоғары (2018 жылғы қаңтар-тамызда – 4153,9 млн теңге).
«Беларус» тракторларының 363 бірлігі шығарылды (2018 жылғы қаңтар-тамызда – 170 дана), 646 дана жүк машинасы (2018 жылғы қаңтар-тамызда – 186 дана), оның ішінде 98 SHACMAN жүк көлігі (2018 жылғы қаңтар-тамызда – 74 бірлік), 476 «Газель» автомобилі (2018 жылғы қаңтар-тамызда – 0 бірлік), 72 «Урал» жүк көлігі (2018 жылғы қаңтар-тамызда – 82) және Dong Feng автобустары 128 бірлік (2018 жылғы қаңтар-тамызда – 0 бірлік).
Облыстың агроөнеркәсіптік кешені Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сәйкес дамуда.
2019 жылғы қаңтар-тамызда ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің көлемі 245,4 млрд теңгені құрады, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 13%-ға артық. Өсімдік шаруашылығы өнімінің жалпы шығарылымы 44,2 млрд теңгені құрады, мал шаруашылығы — 201 млрд тг. 2019 жылғы қаңтар-тамызда ауыл шаруашылығының жалпы өнім көлемі 4,3%-ға өсті.
Осы жылдың 8 айында ауыл шаруашылығының негізгі капиталына салынған инвестициялар 17,4 млрд теңгені құрады, 2018 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда өсім 30,5% құрады.
Ағымдағы жылдың қаңтар-тамыз айларында азық-түлік және қайта өңдеу өнеркәсібінің тауарлық өнімінің көлемі 87,3 млрд теңгені құрады, бұл 2018 жылдың сәйкес кезеңіндегі деңгейден 12,3% жоғары. Өңделген ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттау көлемі 2019 жылдың жеті айында $39,4 млн құрады, бұл 2018 жылдың сәйкес кезеңінен төмен.
2019 жылдың қаңтар-тамыз айларында тірі салмақтағы мал мен құстың барлық түрінен 158,1 мың тонна ет өндірілді, 2018 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда өсім 2,7%, сүт – 667,1 мың тонна (өсім 4,2%), жұмыртқа – 105,6 млн дана (өсім 2,5%).
Ірі қара мал басы 7,3%-ға өсіп, 1 166,2 мың басты құрады, оның ішінде сиыр 8,1%-ға (548 мың бас), жылқы 11,4%-ға (420,7 мың бас) артты.
Ағымдағы жылдың 1 қыркүйегіндегі жағдай бойынша 226 тонна ет экспортталды. Облыстың ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілері жыл соңына дейін Өзбекстан Республикасы мен Қытайға 1600 тонна ет жеткізуге келісім-шарттарға қол қойды.
2019 жылы 700 басқа арналған 3 сүт-тауар фермасы салынады, 1100 бас малға арналған 5 СТФ реконструкциялау жоспарланған. 2019 жылы 10 сүт қабылдау пунктін құру жоспарланған. Ағымдағы жылдың 1 қыркүйегінде сүт-тауар фермалары 60 088 тонна өндірді, жоспар 60 195 тонна болса, орындалуы – 99,8%.
Облыста 2019 жылғы егін жинау жұмыстары жалғасуда. 2019 жылғы 14 қыркүйектегі жағдай бойынша дәнді дақылдар 428,1 мың га алқапта немесе 77,9% жиналды. 16,8 ц/га өнімділікпен 717,5 мың тонна астық бастырылды.
4,1 мың га немесе 1% алаңда орылған майлы дақылдарды жинау басталды. Орташа өнімділік 9,5 ц/га құрайды. Картоп 7 мың га алқапта (36,5%), көкөністер 5,3 мың га (65,5%) және бақша дақылдары 3,6 мың га (63,3%) жиналды.
Облыстың шаруашылықтары мен элеваторларында әр түрлі қуаттылықтағы 90 кептіргіш, 3248 астық жинау комбайны бар. Егін жинау жұмыстарын жүргізу үшін облыстағы шаруашылықтарға 25 мың тонна дизель отыны қажет.
Облыста барлығы 195,7 мың га суармалы жер бар. Шаруашылық субъектілеріне бөлінгені – 152,8 мың га, мемлекеттік жер резервінде – 43 мың га. 2019 жылы олардың 94,7 мың га жері пайдаланылды (62%).
Суармалы егіншілікті дамыту мақсатында облыста Азия даму банкімен бірлесіп жалпы алаңы 82,2 мың га болатын талап етілген суармалы жерлерді қалпына келтіру бойынша мемлекеттік инвестициялық жоба іске асырылып жатыр. Бұл жұмыс Күршім, Тарбағатай, Үржар, Жарма, Зайсан, Көкпекті аудандарында жүргізілуде, осы жобаларды іске асыру 2022 жылға қарай пайдаланылатын суармалы жерлердің көлемін 173 мың гектарға дейін кеңейтуге жол ашады.
Сонымен бірге, облыста 2030 жылға дейін жалпы суармалы ауданы 44,5 мың га болатын 6 жаңа су қоймасының құрылысы жоспарланған. Жоғарыда аталған жобаларды іске асыру 2030 жылға қарай 379 мың га ауыл шаруашылығы алқаптарын айналымға енгізуге мүмкіндік береді.
Шығыс Қазақстан облысының негізгі капиталына салынған инвестициялардың көлемі 2018 жылы 494,6 млрд тг құрады. 2019 жылдың қаңтар-тамызында негізгі капиталға салынған инвестициялар көлемі 387,2 млрд тг құрады. Сырты инвестициялар бойынша 175,8 млрд теңге немесе 45,4% құйылды. Инвестиция тарту құралдарының бірі – 15,1 мың жұмыс орнын құрумен, жалпы құны 1,3 трлн теңге болатын 73 инвестициялық жобаны жүзеге асыратын Кәсіпкерлікті қолдау картасы. Солардың ішіндегі ең маңыздысы – 1500 жұмыс орнын құрумен Ақтоғай ТКБК құрылысы, 700 жұмыс орнын құрумен жұмыс істеп тұрған сульфидті фабриканы қосарлау арқылы Ақтоғай ТКБК-тің өңдеу қуатын кеңейту. 2010-2018 жылдар аралығында 8,5 мың жұмыс орнын құрумен жалпы сомасы 707,8 млрд теңгеге 47 жоба пайдалануға берілді.
2018 жылы іске қосылған ең ірі жоба – өнімділігі жылына 2 млн тонна кен болатын тау-кен байыту кешенінің құрылысы – 1100 жұмыс орнын құрумен «Бақыршық тау-кен өндіру кәсіпорны» ЖШС.
2019 жылы 26,4 млрд теңгеге 4 жобаны іске асыру жоспарланған. Оның ішінде екі жоба пайдалануға берілді – құрғақ престеу арқылы темірбетон бұйымдарын шығаратын цех құру және күн электр станциясының құрылысы. Австралия, Ресей, ҚХР, Біріккен Араб Әмірліктері, Иранның қатысуымен 2019-2020 жылдары Индустриялық-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасы аясында 80,5 млрд теңгеге 5 жоба - «Eurasia Agro Holding» ЖШС, «Азия Авто Қазақстан» АҚ, «LONG XIN» ЖШС, «ГРК МЛД» ЖШС, «AGRO PORTAL» ЖШС іске асырылмақ.
Инвестицияларды одан әрі тартуға жағдай жасау мақсатында облыста «бір терезе» қағидаты бойынша Инвесторларға қызмет көрсету секторы және Кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығы жұмыс істейді, Инвестициялық портал ашылды. Өңірде Инвесторларды тарту және инвестициялық жобаларды ілгерілету орталығы ашылды, ол әрбір инвестициялық жоба мен инвесторды «нақты» сүйемелдеуге жағдай жасады. Инвестор жүгінген кезде жауапты мемлекеттік органдар мен ұйымдардың қызмет көрсету жөніндегі жұмысы жедел түрде ұйымдастырылады.
2019 жылдың 1 қыркүйегіндегі жағдай бойынша жұмыс істеп тұрған шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері санының 2018 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 6367 бірлікке немесе 7,3%-ға өскені байқалады, 2018 жылғы 87011 бірліктен 2019 жылы 93378 бірлікке дейін. 2019 жылғы қаңтар-наурызда ШОБ субъектілері шығарған өнімнің көлемінің номиналды көрінісі 2018 жылмен салыстырғанда 45,4 млрд теңгеге немесе 25,7%-ға өсті және 221,9 млрд теңгені құрады. 2019 жылдың 1 тоқсанында ШОБ саласында жұмыс істейтіндердің саны 229,7 мың адамды құрады, 2018 жылға өсу қарқыны – 105,1% (2018 жылы - 218,6 мың адам). Шағын және орта бизнес саласында жұмыспен қамтылғандардың экономикада жұмыс істейтін халық санындағы меншікті үлесі 33,9% құрады (2018 жылы - 32,2%). 2019 жылдың 8 айында шағын кәсіпкерлік саласында 8580 жаңа жұмыс орны құрылды.
2019 жылдың 8 айындағы ШОК субъектілерінен түскен салық түсімдері мен төлемдерінің көлемі 47 млрд теңгені құрады, бұл 2018 жылға қарағанда 8 млрд теңге немесе 20,4% көп. Кәсіпкерлікті қаржылай қолдау мақсатында «Бизнестің жол картасы 2020» бизнесті қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы аясында биыл 6,6 млрд теңге кредит сомасына 96 жоба бойынша субсидиялау келісіміне қол қойылды, 992,8 млн теңге субсидия төленді, кредиттердің жалпы сомасы 2,2 млрд теңгеге 72 жобаға кепілдік берілді, оның ішінде кепілдік сомасы 784,1 млн теңгені құрады, 173,7 млн теңгеге 72 грант берілді.
«Бизнес-Кеңесші» және «Бизнес-Өсім» құрауыштарын қаржылық емес қолдау аясында 1,4 мың адам кәсіпкерлік негіздеріне оқытылды. Кәсіпкерлерді қолдау орталықтарында 5,9 мың клиентке 12,1 мың кеңес берілді. «Еңбек» нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған бағдарламасы аясында 4,1 млрд теңге сомасына 843 микрокредит берілді, оның ішінде ауылдарда 2,9 млрд теңгеге 734 және 1,2 млрд теңгеге 109-ы – қалалар мен моноқалаларда. Жеңілдікті қаржыландырудың өңірлік бағдарламасы аясында 925,3 млн теңгеге 33 жоба несиелендірілді.
«Еңбек» нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру аясында 2019 жылы 8,9 млрд тг қарастырылған. 2019 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша 12,7 мың адам (87%) жоспарда 14,5 мың адам болған кезде Бағдарламаға қатысушы болды, қалған 13% жыл соңына дейін жабылады. Барлығы 22,4 мыңнан астам адамға (қатысушылардың 80,2%) жұмысқа орналастыру шаралары ұсынылды, оның ішінде 14,3 мың адам немесе 64% тұрақты жұмыс орындарына орналасты.
Техникалық және кәсіптік білім беру және қысқа мерзімді кәсіптік білім беру аясында 2019 жылы 2,5 млрд теңге бөлінді, оның 1,9 млрд теңгесі ТжКББ-да оқуға, қысқа мерзімді оқуға 654,5 млн теңге бөлінді.
Биыл 1 қыркүйектен бастап 1730 жасты ТжКББ негізінде оқыту басталды, бұл жылдық жоспардың 100% құрайды, өткен жылдардан бері 2507 студент білімін жалғастыруда. Қысқа мерзімді курстарға 3746 адам немесе жылдық жоспардың 99,4% (3725) жіберілді, оның ішінде 2145 адам оқуын аяқтады, оқуды аяқтағаннан кейін 1090 адам (51%) тұрақты жұмысқа орналастырылды.
Жаппай кәсіпкерлікті дамыту аясында осы жылы 5,2 млрд теңге қарастырылған. Биыл республикалық бюджеттен 4,2 млрд теңге сомасына 1 166 шағын несие беріледі, оның ішінде ауылдар мен шағын қалаларға 3,2 млрд теңгеге 956 микрокредит, қалаларда 931,6 млн теңге сомасына 210 микрокредит беріледі. 1 қазандағы жағдай бойынша 955 жобаға 4,4 млрд теңге бөлінді, оның ішінде ауылдық жерлерде 844 жоба үшін 3,2 млрд теңге бөлінген, бұл бөлінген қаражаттың 100% құрайды, қалаларда - биылғы қаражаттан 0,24 млрд теңгеге 20 жоба және 2018 жылғы қаражаттан 1 млрд теңге сомасына 91 жоба.
«Бастау Бизнес» жобасының аясында 1400 тыңдаушы оқыды немесе бұл мақсатты көрсеткіштің 100%-ы (1400 адам), олардың 125-і – көпбалалы. 1204 адам (оқытылғандардың жалпы санының 86%-ы) бизнес-жоспарларын қорғады, 572 жоба қаржыландырылды (жоспарда - 282). «Жас кәсіпкер» жаңа жобасы аясында 1149 қатысушы оқуға тіркеліп, 1074 тыңдаушы немесе мақсатты көрсеткіштің 83% оқуын аяқтады. Сондай-ақ, бағдарламада 100-ден 200 АЕК-ке дейін жаңа бизнес-идеяларды іске асыру үшін мемлекеттік гранттар беру қарастырылған. Грантпен қамту жоспары – 1545 адам.
Осы жылдың 1 қазанындағы жағдай бойынша 347,7 млн теңге сомасына 798 грант берілді, оның ішінде 65,9 млн теңгеге 139-ы әлеуметтік жағдайы төмен және көп балалы отбасыларға берілді.
2019 жылы халықты жұмыспен қамтуға және еңбек ресурстарының мобильділігін арттыруға жәрдемдесу арқылы еңбек нарығын дамытуға 1,2 млрд теңге бөлінді.
1 қазандағы жағдай бойынша әлеуметтік жұмыс орындарына 778 адам немесе 115% жіберілді. 1036 жас маман немесе жоспардың 117%-ы жастар практикасына жіберілді.
Аумақтарды дамыту бағдарламасы аясында қоғамдық жұмыстарға 5798 адам немесе жылдық жоспардың 97% жіберілді.
2019 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша жұмыс күші артық аймақтардан көшіп келгендерден 360 адам тұрақты жұмыс орындарына орналастырылды. «Серпін» жобасының 70-тен астам түлегі қоныс аударуға қатысты.
Биыл атаулы әлеуметтік көмек төлеуге 11,4 млрд теңге бөлінді. Ағымдағы жылдың 2 қазанындағы жағдай бойынша 20 102 отбасы АӘК тағайындалды.
Осы жылы Шығыс Қазақстан облысының республикалық маңызы бар автомобиль жолдарын салу және реконструкциялау аясында жалпы ұзындығы 869 км Талдықорған – Қалбатау – Өскемен 615-1073 км және Қалбатау – Майқапшағай 906-1321 км 2 дәлізінде мемлекеттік емес заем қарасаты есебінен жұмыс жалғасуда. Реконструкциялау жұмыстарынан кейін автожол III техникалық санаттан II санатқа ауыстырылады, жолдың жүру бөлігі 9 метрге дейін және қозғалыстың есептік жылдамдығы 120 км/сағ дейін кеңейтіледі. Барлық учаскелерді 2022 жылға дейін іске асыру көзделген.
Жалпы, Шығыс Қазақстан облысында барлық қаржыландыру көздерінің есебінен 2019 жылы 682,3 мың м2 тұрғын үй салынуда, оның ішінде 467,7 мың м2 -қа 77 көп пәтерлі тұрғын үй, 5 554 пәтер (Өскемен қаласында – 42; Семей қаласында – 25; аудандарда – 10).
Осы жылдың қорытындылары бойынша, облыста 2018 жылғы көрсеткіштен 108%-ға өсіммен, барлық қаржыландыру көздері есебінен 443,5 мың шаршы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарланған, оның ішінде 228,9 мың м2-ке 46 көп пәтерлі үй, 28,2 мың м2 8 сатып алу құқығынсыз арендалық үй, 102,3 мың м2-ға квазимемлекеттік сектор арқылы 17 көп пәтерлі үй, «Ертіс» ӘКК арқылы 9 несиелік үй, 48,6 мың м2-қа жеке инвестициялар есебінен 11 коммерциялық үй.
Ағымдағы жылдың 9 айында алдын ала мәліметтер бойынша 243,6 мың шаршы метр тұрғын үй немесе өткен жылдың сәйкес кезеңінің 102,4% пайдалануға берілді. Сонымен қатар, 2019 жылы салынып жатқан тұрғын үй көлемін ұлғайту мақсатында жалпы ауданы 219,3 мың м2 немесе 2383 пәтерден тұратын қосымша 34 үйдің құрылысын бастау жоспарлануда. Өскемен қаласында – 104, 4 мың м2 (14 үй, 1 206 пәтер), Семейде – 107, 5 мың м2 (19 үй, 1 313 пәтер), Ұлан ауданы Қасым Қайсенов ауылында – 7,4 мың м2 (1 үй, 80 пәтер).
Оның ішінде бүгінде Семей қаласында ауданы 66 мың м2 болатын 11 үй бойынша құрылыс-монтаж жұмыстары басталды. Осы жылдың соңына дейін Өскемен және Семей қалаларында жалпы ауданы 92,4 мың м2 болатын 16 көп пәтерлі үй құрылысы басталады.
Жыл соңына дейін барлығы жалпы ауданы 687 мың м2 (7 937 пәтер) 111 көп пәтерлі үй құрылысын бастау көзделген, онығ ішінде жыл соңына дейін 228,9 мың м2 тұрғын үй немесе 46 үй пайдалануға беріледі. 458,1 мың м2-ке 65 көп пәтерлі үй 2020 жылға қалады.
«7-20-25» ипотекалық тұрғын үйді несиелендіру бағдарламасы аясында осы жылдың 3 қазанындағы жағдай бойынша облыстағы екінші деңгейлі банктер 8 300,3 млн теңге сомасына тұрғын үй ипотекалық несиесін алуға 937 өтінішті қабылдады. Бүгінгі таңда «Бақытты отбасы» бағдарламасы аясында аз қамтамасыз етілген көп балалы отбасыларды тұрғын үймен қамтамасыз ету бойынша мемлекеттік тұрғын үй қорынан баспана алуға кезекте 1 664 көп балалы отбасы тұр (Өскемен қаласында – 345, Семей қаласында – 443, басқа қалалар мен аудандарда – 856).
«Нұрлы жер» мемлекеттік тұрғын үй құрылысы бағдарламасының аясында көп балалы отбасыларға жалдамалы баспана беріліп қана қоймайды, сонымен бірге «Бақытты отбасы» бағдарламасына жылдық 2%-бен, бастапқы жарнасы 10% болатын жеңілдікті несиелік тұрғын үй сатып алуға қатыса алады.
Биыл несиелендіру үшін «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ (бұдан әрі – ҚТҚЖБ) арқылы сатып алынған тұрғын үйге 10 млн теңгеден аспайтын 300 несие беру лимиті ұлғайтылды. 1 644 кезекте тұрған азаматтардың 281 көп балалы отбасысының 62,5 млн теңге жалпы сомасына банкте салымдары бар, оның ішінде: Өскемен қаласында – 23,9 млн теңгеге 136 отбасы, Семей қаласында – 12, 8 млн теңгеге 104 отбасы, басқа аудандар – 25,8 млн теңгеге 41 отбасы. Қазіргі уақытта төлем қабілеттілігін бағалау үшін «Бақытты отбасы» бағдарламасы бойынша 203 көп балалы аз қамтылған отбасылар Банкке жіберілді.
Медициналық қызмет көрсету сапасын жақсарту, тұрғындарды медициналық қызмет көрсетуге қанағаттандыру және 2016-2019 жылдарға арналған «Денсаулық» денсаулық сқатауды дамытудың Мемлекеттік бағдарламасының нысаналы индикаторларына қол жеткізу мақсатында облыста денсаулық сақтау жүйесін дамытудың Кешенді жоспары жүзеге асырылып жатыр. Басымдықты бағыттар болып ана мен бала денсаулығын қорғауды дамыту, онкологиялық аурулармен және қан айналымы жүйесі ауруларымен күресу қалып отыр.
5 бағыт бойынша денсаулық сақтаудың тиімділігін арттыру бағдарламасын іске асыру белсене жалғасуда: халықаралық стандарттар бойынша емханаларды жаңғырту және емдеу диагностикасына озық технологияларды енгізуге, әлемнің жетекші клиникаларында және елдің ғылыми орталықтарында кадрлар даярлау мен қайта даярлауға инвестиция салу, бөлімшелерін ашумен арнайы жоғары технологиялы орталықтарды ашу, цифрландыру және қағазсыз ауруханалар, медициналық қызмет көрсету сапасының Joint Commission International (JCI) халықаралық стандарттарына көшу.
Үш жылда аталған бағыттарға бюджеттен 26 млрд теңге қаржы бағытталатын болады.
Шығыс Қазақстан облысы әкімінің орынбасары А. Нүсіпова хабарлағандай, өңірде ауруларды ерте анықтау және күрделі оталарды жасау үшін заманауи техниканы енгізу бойынша шаралар қабылдануда.
«Денсаулық сақтау жүйесі өңірдегі әлеуметтік саланы дамытудың басты басымдығы. Үш жыл ішінде біз ана мен баланы қорғау, қан айналымы жүйесінің аурулары, онкология және травматология тәрізді негізгі басымдықты бағыттар бойынша кешенді даму жоспарын іске асыруға 25 млрд теңгеден астам қаржы салдық», — деді ол.
Әкімнің орынбасарының айтуынша, бұл кезеңде ірі орталықтарға бірегей медициналық жабдықтар сатып алынды, Өскемен қаласында инсульт орталығы, роботохирургия орталығы құрылды, Аягөз бен Алтайда – екінші деңгейлі инсульт орталықтары ашылды, перзентханалар үшінші жарақтандыру деңгейіне көшірілді, бұл облыстағы 320 мыңнан астам адам гинекология, урология, қан айналымы жүйесі аурулары тәрізді бағыттар бойынша сапалы медициналық қызметтермен қамтылады дегенді білдіреді.
Облыстағы тағы бір жетістік, Семей қ. жедел медициналық жәрдем базасында гибридті нейрохирургиялық ота жасауды енгізу және политравма мен ортопедия орталығын ашу болды.
Облыстық бағдарламаны іске асыру аясында 3 жылда 1 080 бірлік жабдық сатып алынды. Бұл жоғары технологиялы медициналық техника көлемін 2,5 есеге арттырып, облыстағы жетекші клиникалардың орташа әлемдік стандарттарға халықаралық аудитінің міндеттерін 85%-ға орындауға мүмкіндік берді. Жыл соңына дейні бұл көрсеткіш 100%-ға жеткізіледі.
Атап айтқанда, биыл Облыстық онкология және хирургия орталығына құны 1,4 млрд теңге болатын соңғы буынның 3,0 Тесла МРТ қосымша сатып алынды. Бұл ерте диагностика мен емделушілерді емдеу сапасын жақсартуға мүмкіндік береді.
МЖӘ тетіктерін пайдаланумен замауни жабдықтармен жарақталған және біліктілігі жоғары мамандармен қамтылған Офтальмохирургия орталығы ашылды.
Диагностика мен емдеудің 120 мыңнан аса әдістері енгізілді. Нәтижесінде, үш жылда саланың негізгі көрсеткіштері бойынша оң динамика байқалып отыр: сәбилер өлім-жітімі 22%-ға, обыр ауруынан өлім-жітім 4,5%-ға төмендеді.
Бүгінде басымдықты бағыттар – онкология, кардиология, босандыру және балалық, аудандық ауруханалардың бас дәрігерлері үшін менеджмент бойынша үш деңгейлі бағдарламаға 3,7 млрд теңге бағытталды. Үш жыл ішінде 1 деңгей бойынша Семей қаласындағы медицина университетінің және республикалық ҒЗИ базасында бірінші буындағы 3700 дәрігер оқытылды.
Қабылданған шаралар бізге тұрғындарыдң медициналық қызмет сапасымен қанағаттану деңгейін 134%-ға, қатерлі ісіктің ерте анықталуын 106%-ға арттыруға мүмкіндік берді.
Облыстық мамандандырылған медицина орталығында Роботохирургия орталығы мен Өскеменде ІІ деңгейлі Инсульт орталығы ашылды.
Аудан орталықтары Алтай және Аягөзде компьютерлік томографтары бар ІІ деңгейлі Инсульт орталықтары ашылды, перзентханалар медициналық көмек көрсетудің ІІ деңгейіне ауыстырылды. Демек, 320 мыңнан аса адам сапалы медициналық көмекпен қамтылды.
Семей қаласындағы жедел медициналық жәрдем ауруханасы базасында барлық заманауи жабдықтармен жабдықталған Политравма және ортопедия орталығы ашылды.
Сонымен қатар еліміздегі алғашқы нейрохирургиялық гибридті ота жасау бөлмесі де ашылды, мұнда жылына 3 мыңға дейін ота жасалатын болады. Академик, еліміздің бас нейрохирургі Серік Ақшолақов мұнда алғашқы отаны сәтті жасап шықты.
Медициналық қызметтер сапасын көтерудегі келесі маңызды қадам – мекемелерді халықаралық «Алтын стандарт» – Joint Commission International стандартына сәйкес аккредиттеу. Бұл жұмыстар Семей қаласындағы жедел медициналық жәрдем ауруханасы базасында басталды. Мемлекет басшысының сайлауалды бағдарламасының «Салауатты ұлт: медициналық қызметтердің сапасы мен қолжетімділігі» бағытында қойылған міндеттер бойынша атқарылып жатқан жүйелі жұмыстар ШҚО-да денсаулық сақтауды дамытудың басты қағидаты – жалпыәлемдік беталыстарға сәйкес «ілеспе дамудан – озық дамуға» қағидатын іске асыруға мүмкіндік береді.
Қазір облыста 648 мектеп жұмыс істейді, оқушылар контигенті – 190 526. 1 қыркүйек қарсаңында Өскемен қаласындағы 19 тұрғын үй ауданында 1000 орындық тағы бір мектеп ашылды.
Жыл соңына дейін тағы 2 мектеп ашылады. Бірінші сынып оқушыларының контингенті - 21 372 бала. Бірінші сыныпқа қабылдау толық атвоматтандырылған. Бірінші сыныпқа орындар тапшылығы жоқ.
Жоспарланған барлық 277 мектепте жөндеу жұмыстары аяқталды, оның ішінде 10 мектепте күрделі жөндеу жұмыстары, 267 мектепте ағымдағы жөндеу жұмыстары аяқталды.
Облыста мектепке дейінгі білім беру жүйесінде жалпы балалар саны 61,3 мың болатын 800 мектепке дейінгі мекеме жұмыс істейді, оның ішінде: балабақша – 333 (43,4 мың бала), шағын орталық – 467 (17,9 мың бала). 3 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және білім берумен қамту – 100%, 1-6 жас аралығындағы балаларды қамту – 84%. 50 балабақшада 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаларға арналған 45 топ ашылған, 950 бала қамтылған.
МЖӘ тетігі бойынша 107 мектепке дейінгі мекеме жұмыс істейді. Жыл басынан бері 911 орынға 7 жекеменшік балабақша ашылған. Жыл соңына дейін 3 балабақша ашу жоспарланған: Өскемен қаласында 500 орынға 2 балабақша және Бесқарағай ауданында 120 орынға 1 балабақша.
Барлық 19 аудан «Мектепке дейінгі ұйымдарға бағытта уүшін мектеп жасына дейінгі (7 жасқа дейінгі) балаларды кезекке қою» автоматтандыруына қосылған. Бүгінгі таңда осы жүйе арқылы 11 256 бала балабақша орындарымен қамтамасыз етілген.
Облыс аумағында үш ауысымдық және апатты мектертер жоқ. Облыстағы барлық мектептер оқу жылына және жылыту маусымына дайныдық актілерін алды. 2019-2020 оқу жылында облыс бойынша оқулықтарымен және оқу-әдістемелдік құралдармен қамтамасыз етілу 100% құрады, облыстағы мектептерге оларды жеткізу аяқталды.
Бүгінгі таңда мектеп жасындағы 3 698 бала мектебі жоқ 307 ауылдық елді мекенде тұрады.
Осы балаларды оқумен қамту үшін 2 948 (100%) оқушы үшін көлікпен тасымалдау ұйымдастырылды, 750 оқушы мектеп жанындағы интернатта тұрады.
Күн сайын балаларды тасымалдаумен қамту 100% құрайды. Ауыл оқушыларын тасымалдау үшін 163 мектеп автобусы пайдаланылады. Барлық автобустар техникалық тексеруден өткізілген.
Балаларды қауіпсіз, сапалы тасымалдау үшін соңғы үш жылда облыстық бюджет қаражатына 41 автобус сатып алынды.
188 278 оқушы немесе білім алушылардың 97,3% үшін 577 (88,7%) мектепте ыстық тамақ беру ұйымдастырылған (2018-2019 оқу жылында – 97,2%). Тегін ыстық тамақпен 29 000 бала қамтылған, бұл білім алушылардың жекелеген санаттарының 100% құрайды, оның ішінде 9 867 бала көпбалалы аз қамтылған отбасылардан.
Облыс аумағында биыл 990 сауықтыру лагері жұмыс істеді. Оқушылардың 99,5%-ы сауықтырумен, демалыспен қамтылды. Көпбалалы және аз қамтылған отбасылардан шыққан барлық балалар (33 582) тегін сауықтырумен және демалыспен қамтылды.
Қосымша білім берумен 154 мың 500 бала қамтылды (83,6%). 116 қосымша білім беру ұйымдары бар.
Сонымен қатар, 651 мектепте 64 мың 385 оқушы қамтылған 2 мың 853 спорт секциясы (34,8%) ақысыз негізде жұмыс істейді. Барлық аз қамтылған және көп балалы отбасылардың балалары үйірмелер мен секцияларға тегін барады.
Аз қамтамасыз етілген және көп балалы отбасылардың балаларын қолдау бағдарламасы аясында осы жылдың мамыр айынан бастап 3582 бала мектепке дейінгі мекемелердегі төлемдерден босатылды, оның ішінде ерекше қажеттіліктері бар – 693 бала.
33 583 көп балалы және аз қамтамасыз етілген отбасылардың балалары жергілікті тауар өндірушілер шығарған тегін мектеп формасымен қамтамасыз етілген. Бұл мақсатқа облыстық бюджеттен қосымша 500 млн теңге бөлінді. Барлық оқушылар жаңа мектеп формасымен қамтамасыз етілген.
Колледждерде ақысыз техникалық және кәсіптік білім алу мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін облыстық бюджеттен жылына 4,5 млрд теңге сомасына 6200 мемлекеттік білім беру тапсырыс орны бөлінді, оның ішінде көп балалы және аз қамтылған отбасылардан шыққан студенттерге — 3 млрд теңге.
Облыста 82 колледж бар, олардың 48-і – мемлекеттік, 34-і – жеке. Оларда 115 мамандық бойынша және 231 біліктілік бойынша 35 мыңнан астам студент білім алуда.
35 мың студенттің 52%-ы (18 799 адам) мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алуда, ол жыл сайын 10%-ға артып отырады (2018 жылы – 7 290 орын, 2019 жылы – 7 930, оның ішінде 1730 орын Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлік бағдарламасы бойынша республикалық бюджет есебінен.
Колледждердің әлеуметтік серіктестерінің саны жыл сайын артып келеді, олардың саны бүгінде 1640 құрайды. Олардың ішіндегі ең ірілері: Қазмырыш, СемАз, ҚазМинералс, Кемонт, АзияАвто, УМЗ және басқалары.
56 колледжде 562 кәсіпорынмен қатар 53 мамандық бойынша қосарлы оқыту технологиясы енгізіліп жатыр, 3 мыңнан астам студент қамтылады.
Мемлекет басшысының үшінші бастамасының аясында 2019 жылы колледж студенттеріне арналған 700 орындық 2 жатақхана ашылды (Электротехникалық колледж – 350 орын, Д. Қалматаев атындағы Жоғары медициналық колледж – 350 орын). 2022 жылға дейін колледж студенттеріне арналған 1308 орындық 5 жатақхана салу жоспарланған.
Шығыс Қазақстан облысы туризм саласын дамыту үшін үлкен әлеуетке ие. Аймақ өзінің ерекше сұлулығымен танымал, туризмнің барлық түрлерін дерлік дамытуға мүмкіндік беретін ландшафттардың барлық түрі бар.
Жыл сайын саланың барлық көрсеткіштері бойынша өсу динамикасы байқалады, мұны ресми статистика дәлелдейді. Сонымен, бүгінде облыста 547 орналастыру орны бар. Қызмет көрсетілген келушілер саны да жыл сайын артып жатыр, 2018 жылы 2017 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда ол 16,2%-ға артып, 565 030 адамды құрады.
Осы жылдың мамыр айында Үкімет туризмді дамытудың 2025 жылға дейінгі мемлекеттік бағдарламасын бекітті. Мемлекеттік бағдарлама аясында өңірдегі туризмнің өсуінің негізгі нүктелерін, ең алдымен, Алакөл көлін дамыту жоспарланған, ол республикалық масштабтағы 10 басым туристік орындардың бірі болып танылған және Туристификация картасының Топ-10-на кірген.
Жағалаудағы туризмді дамыту мақсатында кезең-кезеңімен, кешенді жұмыс жүргізіліп, бас жоспар және дамудың егжей-тегжейлі жоспары жасалды. Демалыс орындарының тұрмыстық және санитарлық жағдайларының сақталуына, өрт қауіпсіздігіне үнемі бақылау жасайтын, аудан әкімдігі мен демалыс орындарының иелері арасында жасалған меморандумдар шарттарының орындалуын қадағалайтын және басқа да түсіндіру жұмыстарын жүргізетін жұмыс тобы құрылды.
2016-2019 жылдары Алакөл көлінің инфрақұрылымын жақсартуға және абаттандыруға облыстық бюджеттен шамамен 6,2 млрд теңге бөлінді.
Көлде демалу үшін көлікке қолжетімділікті қамтамасыз ету үшін «Өскемен – Семей – Үржар» бағыты бойынша субсидияланған әуе қатынасы бар. Маусым мен қыркүйек аралығында Семей мен Өскеменнен Жалаңашкөл станциясына дейін темір жол тасымалы субсидияланады. Тікелей 4 автобус бағыты бар.
Алдағы 4 жылда Алакөл көлінің жағасында жалпы құны шамамен 27,6 млрд теңгеге 7 ірі инфрақұрылымдық жобаны жүзеге асыру жоспарлануда.
Сонымен қатар, «Қатон-Қарағай» МҰТП, «Рахман» көлі, Алтай аймағының тау шаңғысы кластері және Риддер қаласы Туристификация картасының ТОП-50 өңірдің басым нысандарының қатарына енгізілді. Осы нысандар бойынша туризмді дамытудың егжей-тегжейлі бағдарламалық құжаттары әзірленеді, оның аясында Алакөл көлінің тәжірибесі негізінде туристік объектілерді салуға, инженерлік және көлік инфрақұрылымын дамытуға арнайы инвестициялық алаңдар ұсыну жоспарлануда.
Қасиетті жерлерде инфрақұрылым дамып жатыр. Тарбағатай ауданындағы Ырғызбай ата кесенесінің айналасы абаттандырылды, Қоңыр-Әулие үңгірі абаттандырылды. Қатон-Қарағай ауданының Берел қорғандарында ашық аспан астындағы музей құрылды.
Сонымен қатар, қазіргі уақытта қалалар мен аудандар әкімдіктерімен бірлесіп Шығыс Қазақстан облысында эко және этнотуризмді дамыту жөніндегі Іс-шаралар жоспарының жобасы әзірленіп жатыр. Ұлы ойшыл Абай Құнанбаевтың 175 жылдығын мерекелеуге орай Туризм басқармасы Абай ауданында туризмді насихаттауға бағытталған шаралар кешенін ұсынады.
Қазақстанның Премьер-Министрі мен Үкіметі жаңалықтарынан хабардар болыңыз — ресми Telegram-каналға жазылыңыз
Жазылу
