ҚР Үкіметінің баспасөз орталығында өткен брифинг барысында ұлттық экономика министрі Руслан Дәленов Мемлекет басшысы Қ. Тоқаевтың 01.09.2020 жылғы «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты Жолдауын іске асыру бойынша қабылданып жатқан шаралар туралы журналистердің сұрақтарына жауап берді.

«Біз не істейміз? Реттеудің жаңа тәсілдері әзірленеді. Реттеу қағидаттары өзгертілді — бұл есептілік, талап ету, лицензия және тексеру жүйелері», — деп хабарлады министр.

Оның айтуынша, бүгінде бизнес есептіліктің 639 түрін ұсынады. Сондай-ақ қаржылық, салықтық, статистикалық есептер бар. Автоматтандыру мен интеграцияның арқасында есеп беру мүмкіндігінше қысқартылады деп жоспарланып отыр.

Бизнеске қойылатын талаптардың саны шамамен 13 мыңды құрайды – бұл санитарлық, құрылыс, еңбек, экологиялық және басқа да нормалар. Олардың барлығы бизнеске кедергі келтіретін қарама-қайшылықтар мен ескірген ережелерден тазартылады.

Лицензиялар мен рұқсаттар

«Олар жалпы 300-ге жуық, тексерістен өтеді. Мемлекеттік органдар қандай да бір лицензиялар мен рұқсаттардың одан әрі әрекет ету қажеттілігін дәлелдеуі тиіс болады», — деп атап өтті Р. Дәленов.

Тексеру жүйесі

«Бүгінде елімізде Мемлекет басшысы жариялаған шағын және микро бизнесті тексеруге орнатылған мораторий бар. Алдағы уақытта барлық тексерулерді барынша профилактикалық бақылауға көшіру көзделген. Олардың көпшілігін ақпараттандыру мен диагностикаға көшіруге болады. Жалпы, бұл ауқымды жұмыс», — деді министр.

Р. Дәленовтың пікірінше, қазіргі уақытта елімізде реттеуді жаңадан енгізуге мүмкіндік бар.

Мемлекеттік құрылымдар мен квазимемлекеттік сектор қызметкерлерінің санын қысқарту процесі туралы сұраққа жауап бере отырып, министр қалған мемлекеттік қызметшілердің жұмысының тиімділігі факторлық-балдық шкаланы енгізгеннен кейін қызметкерлердің жалақысын қысқарту мен ұлғайтуға ғана байланысты болмайтынын түсіндірді. Штат санын оңтайландыру бизнес процестерді оңайлатумен, автоматтандырумен сүйемелденетін болады. Сонымен қатар бірқатар басқару буындарын қысқарту ұсынылады.

«Ерекше ынталандырушы фактор – бұл жалақының, әсіресе төменгі лауазымдардағы қызметкерлердің еңбекақысының өсуі болады. Өткен жылы олардың жалақысы 25%-ға өсті. Штат санын оңтайландырудың арқасында жалақыны орта есеппен тағы 15%-ға арттыру мүмкіндігі болады», — деді Р. Дәленов.

Салық салу

Министр атап өткендей, қазіргі таңда салық санын азайту мәселелері белсенді түрде пысықталып жатыр.

Екі салықты бір төлемге біріктіру және бір салықты алып тастау бойынша ұсыныстар дайындалды. Жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық пен жеке тұлғалардан алынатын жер салығын бір төлемге біріктіру ұсынылады — бұл түбіртектерді, банк комиссияларын және т. б. толтыруға кететін шығындарды қысқартуға мүмкіндік береді. Сондай-ақ көп пәтерлі тұрғын үйлер үшін жер салығын алып тастау ұсынылады, бұл салық төлеу кезіндегі қателіктерді азайтады және күрделі есептеулерден босатады.

«Бұл шамамен 3 млн салық төлеушіге әсер етеді. Жаңа ұсыныстар, мысалы, салықтар мен еңбекақы төлеу қорынан ұстап қалу мәселелері жеке қаралатын болады. Олар бір төлемге біріктірілуі мүмкін, бұл шағын және орта бизнес үшін төлемді едәуір жеңілдетеді. Бұл сондай-ақ ірілендірілген төлемдерге оңтайландыруға болатын рұқсаттарды беру үшін қажетті түрлі төлемдер мен алымдарға да қатысты», — деп түсіндірді Р. Дәленов.

Енгізу мерзіміне келер болсақ, ұсыныстар дайындалды, енгізу мерзімі 2021 жылдан бастап болжануда, деп атап өтті министр. Енгізілуі әлі талқыланып жатқан басқа төлемдер бойынша мерзімдер 2022 жылдан бастап белгіленген.

Өңірлерді дамыту

Р. Дәленов сондай-ақ өңірлік даму және әрбір нақты өңірдің бәсекелестік артықшылықтарын арттыру үшін қандай міндеттер мен тәсілдер әзірленеді, ауылдық жерлердің әкімдерінің дербестігі қалай артады және ауылға мемлекеттік бағдарламалар қалай әсер етеді деген сұрақтарға жауап берді.

Министрдің айтуынша, өңірлік даму мен аумақтарды дамытудың жаңа тәсілдері әзірленеді. Әрбір өңір үшін өсу нүктелері, бәсекелестік артықшылықтар, өндіріс мүмкіндіктері және жұмыс орындарын құру мәселелері айқындалады.

«Мұның бәрі Елдің аумақтық кеңістіктік дамуының болжамды схемалары деп аталатын пысықталып жатқан құжатта көрініс табады. Екіншіден, “Ауыл – ел бесігі” жобасы бойынша ауылдарды жаңғырту жалғасады. Биыл 216 ауыл жаңғыртылады – бұл ауыл мектептерін, спорт кешендерін, амбулаторияларды, жолдарды салу және жөндеу, жарықтандыру, инженерлік желілер салу. Мұндай жұмыс 2021 жылы да атқарылады», — деп түсіндірді Р. Дәленов.

Сондай-ақ ауылдық округтердің қаржысы, табыстың бір бөлігі күшейтіледі — 4 түрі округ бюджеттеріне беріледі, тиісінше, ауыл тұрғындары жергілікті қоғамдастықтың жиналысы арқылы көптеген мәселелерді шеше алады. 2353 ауыл мен ауылдық округ үшін қаржылық мүмкіндіктер артады.

Жергілікті өзін-өзі басқаруды дамытудың жаңа тұжырымдамасын әзірлеу жоспарда бар, онда ауыл әкімдерін сайлау, мәслихаттардың өкілеттіктерін кеңейту секілді мәселелер көрініс табады. Жалпы алғанда, округ бюджетін қалыптастыруға ауыл тұрғындарының белсенді қатысуы көзделуде.

«Бұл жұмыстың барлығы өңірлердің экономикалық мүмкіндіктерін кеңейтуге, ауылдарды жаңғыртуға, сондай-ақ жергілікті өзекті мәселелер бойынша шешімдер қабылдауға халықтың белсенді қатысуын арттыруға мүмкіндік береді», — деп атап өтті министр.